Ο Σακχαρώδης Διαβήτης αποτελεί ένα από τα μεγαλύτερα ιατρό -κοινωνικά προβλήματα της εποχής μας. Για να συνειδητοποιήσει κανείς το μέγεθος και τη σοβαρότητα της παθήσεως, αρκεί να αναφέρουμε ορισμένους αποκαλυπτικούς αριθμούς. Περίπου 285 εκατομμύρια άνθρωποι σε όλο τον κόσμο έπασχαν το 2010 από ΣΔ. Το ποσοστό αυτό αναμένεται να διπλασιαστεί έως το 2030 με μεγαλύτερη τάση αύξησης στις αναπτυσσόμενες χώρες της Ασίας και της Αφρικής. Από αυτούς το 90% των ασθενών αφορά τον ΣΔ τύπου ΙΙ.
- Στις ΗΠΑ σήμερα υπάρχουν περισσότεροι από 20.000.000 γνωστοί διαβητικοί και κάθε λεπτό ανακαλύπτεται κι ένας ακόμη.
- Κάθε χρόνο η συχνότητα της νόσου φαίνεται να αυξάνει κατά 6%.
- Στην Ελλάδα το ποσοστό των γνωστών διαβητικών ανέρχεται στο 7 – 8 % του συνολικού πληθυσμού, δηλαδή έχουμε περίπου 700.000 γνωστούς διαβητικούς απ’ τους οποίους μόνο το 20% παρακολουθείται με τρόπο ικανοποιητικό και υπάρχει ένα ποσοστό 5% που έχει το πρόβλημα και το αγνοεί.
Συμπτώματα Σακχαρώδη Διαβήτη - Στα αρχικά στάδια, η νόσος μπορεί να είναι εντελώς ασυμπτωματική και συνεπώς ο ασθενής μπορεί να μην γνωρίζει ότι πάσχει.
Τα συμπτώματα του ΣΔ που αφορούν τις αυξημένες τιμές σακχάρου στο αίμα είναι: - Πολυουρία
- Πολυδιψία
- Πολυφαγία
- Ξηροστομία
- Απώλεια βάρους
- Θάμβος όρασης
- Κόπωση
Επιπλοκές σακχαρώδη διαβήτη
Αν ο διαβήτης δεν ρυθμίζεται σωστά μπορεί να εμφανισθούν επιπλοκές που είναι επικίνδυνες ακόμη και για τη ζωή. Οι κυριότερες από αυτές είναι:
- Παθήσεις της καρδιάς και των μεγάλων αγγείων όπως στεφανιαία νόσος, έμφραγμα του μυοκαρδίου, αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο είναι συχνότερες σε άτομα που πάσχουν από σακχαρώδη διαβήτη. Αυτές οι επιπλοκές αποτελούν την κύρια αιτία θανάτων αλλά και νοσηλείας ατόμων με ΣΔ τύπου ΙΙ.
- Βλάβες στα νεφρά. Ο κίνδυνος για νεφρική βλάβη αυξάνεται με το χρόνο. Η επιπλοκή αυτή είναι σοβαρή γιατί μπορεί να οδηγήσει σε νεφρική ανεπάρκεια και καρδιακή νόσο.
- Aμφιβληστροειδοπάθεια. Οι βλάβες στον αμφιβληστροειδή χιτώνα του οφθαλμού είναι συχνές στον ΣΔ2 (αιμορραγίες, εξιδρώματα) και γίνονται πιο συχνές με τη πάροδο του χρόνου.
Η εμφάνισή τους προλαμβάνεται ή καθυστερεί με τη καλή ρύθμιση όχι μόνο του σακχάρου αλλά και της αρτηριακής πίεσης και της χοληστερίνης. Ευτυχώς η τύφλωση δεν είναι συχνή επιπλοκή, ωστόσο η παρουσία ΣΔ αυξάνει τον κίνδυνο τύφλωσης κατά 25 φορές. - Μειωμένη αισθητικότητα και κακή κυκλοφορία του αίματος: Η βλάβη στα νεύρα και η σκλήρυνση των αρτηριών οδηγεί σε μειωμένη αισθητικότητα και κακή κυκλοφορία του αίματος στα πόδια. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε αύξηση των φλεγμονών του δέρματος και σε έλκη που δεν επουλώνονται εύκολα. Η κακή κυκλοφορία μπορεί να οδηγήσει ακόμη και σε ακρωτηριασμό. Η βλάβη στα νεύρα μπορεί επίσης να προκαλέσει διαταραχές από το πεπτικό όπως ναυτία, έμετοι και διάρροια.
- Προδιάθεση για λοιμώξεις. Έχει αποδειχθεί ότι ο διαβήτης μειώνει την άμυνα του οργανισμού απέναντι σε ιούς και μικρόβια. Στα άτομα αυτά είναι απαραίτητος ο προληπτικός εμβολιασμός (γρίπη, πνευμονιόκοκκος) για πρόληψη σοβαρών λοιμώξεων όπως πνευμονία και μηνιγγίτιδα.
- Διάγνωση του σακχαρώδη διαβήτη
- Η έγκαιρη διάγνωση του ΣΔ είναι ιδιαίτερα σημαντική όπως και η τακτική παρακολούθηση. Έχει αποδειχθεί ότι οι πρώιμες παρεμβάσεις μειώνουν τον κίνδυνο ανάπτυξης επιπλοκών και βελτιώνουν την ποιότητα ζωής των ασθενών. Η διάγνωση του ΣΔ τίθεται όταν
- Ο ασθενής έχει συμπτώματα (πολυουρία, πολυδιψία, απώλεια βάρους) και τιμή σακχάρου στο αίμα ίση ή μεγαλύτερη από 200 mg/dl
- Σάκχαρο αίματος μετά 8 ώρες νηστεία ίσο ή μεγαλύτερο από 126 mg/dl ή
- Σάκχαρο αίματος 2 ώρες μετά λήψη 75γρ γλυκόζης (καμπύλη σακχάρου) ίσο ή μεγαλύτερο από 200 mg/dl
- Τα τελευταία χρόνια χρησιμοποιείται στο εξωτερικό η μέτρηση της γλυκοζυλιωμένης αιμοσφαιρίνης στη διάγνωση του ΣΔ. Έτσι τιμές μεγαλύτερες από 6.5 θεωρούνται διαγνωστικές της νόσου. Στις οδηγίες της ελληνικής διαβητολογικής εταιρείας δεν περιλαμβάνεται αυτή η δοκιμασία στα διαγνωστικά κριτήρια του διαβήτη και έτσι μόνο ως ενδεικτική μπορεί να χρησιμοποιείται.
Η σημασία της πρόληψης του σακχαρώδη διαβήτη
Εξίσου σημαντική με την διάγνωση και την αντιμετώπιση είναι και η πρόληψη του ΣΔ με τις έγκαιρες παρεμβάσεις σε παράγοντες κινδύνου όπως η κακή διατροφή, η παχυσαρκία και η καθιστική ζωή.
Διατροφή
Το άτομο με διαβήτη έχει ακριβώς τις ίδιες διατροφικές ανάγκες, όπως και ένα φυσιολογικό άτομο αναλόγου ηλικίας, φύλου, σωματικού βάρους κτλ. Είναι αναγκαίο να υπολογισθεί το ποσό των θερμίδων που χρειάζεται ο κάθε διαβητικός, το ποσοστό συμμετοχής κάθε κατηγορίας θρεπτικών ουσιών στην κάλυψη των θερμιδικών αναγκών (υδατάνθρακες 50-55%, πρωτεΐνες 10-20%, λίπος κεκορεσμένων <10%, πολυακόρεστα <7%) και η κατανομή της τροφής σε πολλά μικρά γεύματα, αποφεύγοντας έτσι τις μεγάλες διακυμάνσεις των επιπέδων της γλυκόζης στο αίμα.
Για μια σωστή κι αληθινά ωφέλιμη διατροφή χωρίς μεγάλη προσπάθεια και σπατάλες μπορούμε να πούμε ότι: Ο διαβητικός μπορεί να τρώει απ’ όλα κι από λίγο, πολλές φορές την ήμερα χωρίς ζάχαρη και γλυκά. Η αναλογία και η περιεκτικότητα των τροφών σε Υδατάνθρακες, Λευκώματα και Λίπη πρέπει να ’ναι σταθερή και ισομερώς κατανεμημένη καθ’ όλο το 24ωρο, σε 5-6 μικρά γεύματα αντί των 2-3 μεγάλων γευμάτων.
Έτσι αποφεύγονται οι μεγάλες διακυμάνσεις του σακχάρου και η καλύτερη ρύθμισή του. Οι διαβητικοί που κάνουν Ινσουλίνη, ουδέποτε πρέπει να
παραλείπουν κάποιο από τα προκαθορισμένα γεύματα τους, ούτε να αντικαθιστούν κάποιο χαμένο γεύμα τρώγοντας περισσότερο σε κάποιο άλλο.
Άσκηση
Η άσκηση είναι απαραίτητη για τον ασθενή με σακχαρώδη διαβήτη, όχι τόσο για την βελτίωση του γλυκαιμικού ελέγχου όσο και για τις προστατευτικές καρδιαγγειακές του επιδράσεις. Συστήνεται μέτριας έντασης αεροβική άσκηση (ποδηλασία, γρήγορο περπάτημα, κολύμβηση) για 20 – 30 λεπτά, 4 ή 5 φορές την εβδομάδα. Ωστόσο, είναι χρήσιμη η επικοινωνία με τον προσωπικό γιατρό για την ένταση και τη διάρκεια της άσκησης για άτομα μεγαλύτερα των 40 ετών καθώς και αυτά που πάσχουν από κάποιο νόσημα.
Τα νεαρά κυρίως άτομα με Σακχαρώδη Διαβήτη Τύπου Ι, έχουν πάντοτε ανάγκη Ινσουλίνης και δεν μπορούν να ζήσουν χωρίς αυτή. Αντίθετα οι μεσήλικες και τα ηλικιωμένα άτομα δεν χρειάζονται τίποτα περισσότερο από τη σωστή διατροφή, σωματική άσκηση και ενίοτε αντιδιαβητικά χάπια από το στόμα.
Αντιμετώπιση του σακχαρώδη διαβήτη
Μετά τη διάγνωση του διαβήτη η δίαιτα και η άσκηση εξακολουθούν και αποτελούν τον ακρογωνιαίο λίθο για την αντιμετώπιση που μαζί με την υπογλυκαιμική αγωγή, τις προληπτικές παρεμβάσεις και τον τακτικό έλεγχο για εμφάνιση επιπλοκών (καρδιογράφημα, βυθοσκόπηση, κ.α.) εξασφαλίζουν μια καλή ποιότητα ζωής για τα άτομα με διαβήτη). Για τον έλεγχο της θεραπείας είναι απαραίτητες οι τακτικές μετρήσεις σακχάρου και γλυκοζυλιωμένης αιμοσφαιρίνης. Επιθυμητές τιμές για άριστη ρύθμιση είναι σάκχαρο νηστείας (8ωρη νηστεία) μικρότερο από 120 mg/dl και μεταγευματικό (2ώρες μετά το γεύμα) κάτω από 160 mg/dl. Για τη γλυκοζυλιωμένη αιμοσφαιρίνη οι επιθυμητές τιμές είναι κάτω από 7%. Οι τιμές αυτές εξατομικεύονται για κάθε ασθενή και καθορίζονται από το θεράποντα ιατρό.
Αν και ο ΣΔ στην εποχή μας δεν θεωρείται αρρώστια, αλλά ¨τρόπος ζωής¨ , ωστόσο χρειάζεται μέτρο – συνέπεια και αυτοκυριαρχία για να μπορέσει κανείς να ζήσει πολλά και καλά χρόνια, με ποιότητα ζωής και χωρίς στερητικά σύνδρομα.
Πηγές- χρήσιμοι σύνδεσμοι
https://www.elodi.org/
www.ede.gr
www.worlddiabetesday.org