Ο θυρεοειδής αδένας είναι ένα όργανο σε σχήμα πεταλούδας που βρίσκεται στη βάση του λαιμού, μπροστά από το λάρυγγα. Η ετυμολογία της λέξης (θυρεός + είδος) σημαίνει μορφή μεγάλης ασπίδας.
Είναι ο «κύριος ελεγκτής» του μεταβολισμού και παίζει σημαντικό ρόλο στην υγεία και την ευεξία μας καθώς παράγει, αποθηκεύει και απελευθερώνει θυρεοειδικές ορμόνες στο αίμα, ρυθμίζοντας έτσι το μεταβολισμό. Οι ορμόνες αυτές είναι απαραίτητες για τη σωστή λειτουργία όλων των σωματικών ιστών και οργάνων.
Ποια είναι η λειτουργία του θυρεοειδούς
Τα κύτταρα του θυρεοειδούς παίρνουν το ιώδιο από τις τροφές και παράγουν 2 ορμόνες, την θυροξίνη Τ4 και τριιωδοθυρονίνη Τ3 (η Τ4 μετατρέπεται σε Τ3 στο αίμα). Την εντολή για την παραγωγή τους, τα θυρεοειδικά κύτταρα την παίρνουν από μια ορμόνη που παράγεται στην υπόφυση, ανάλογα με την ποσότητα που κυκλοφορεί στο αίμα και τις ανάγκες του οργανισμού. Οι θυρεοειδικές ορμόνες επιδρούν κυρίως στον μεταβολισμό (άρα και στο βάρος), στον καρδιακό ρυθμό, στα ενεργειακά αποθέματα και στην θερμοκρασία του σώματος.
Παθήσεις του θυρεοειδούς
Υπάρχουν 2 αμιγώς λειτουργικές διαταραχές του θυρεοειδούς που είναι ο υπερθυρεοειδισμός (όταν ο θυρεοειδής σας παράγει πάρα πολύ ορμόνη) και ο υποθυρεοειδισμός (όταν δεν παράγεται επαρκής ποσότητα). Αυτές οι διαταραχές αντιμετωπίζονται με φάρμακα.
Εκτός από τον καρκίνο θυρεοειδούς, υπάρχουν τέσσερις ακόμα κοινές παθήσεις του θυρεοειδούς: η νόσος του Hashimoto, η νόσος του Graves, η βρογχοκήλη και τα οζίδια του θυρεοειδούς.
Τα αίτια είναι ποικίλα και εξαρτάται από την εκτίμηση του ιατρού και ειδικότερα του ενδοκρινολόγου να τα διερευνήσει.
Τα συμπτώματα του θυρεοειδούς
Τα συμπτώματα του υπο- και του υπερθυρεοειδισμού είναι μη ειδικά και επιδεινώνονται με τη διάρκεια της νόσου όταν δεν θεραπεύεται. Τέτοια είναι:
- κόπωση/ αδυναμία
- ταχυκαρδία/ βραδυκαρδία
- εφίδρωση
- διαταραχές μνήμης
- αϋπνία
- διαταραχές σωματικού βάρους
- γαστρεντερικές διαταραχές
- ψυχολογικές διακυμάνσεις
- δερματικές εκδηλώσεις
Η βρογχοκήλη και οι όζοι του θυρεοειδούς γίνονται αντιληπτά είτε στην επισκόπηση όταν μεγαλώσουν αρκετά, είτε λόγω πίεσης των παρακείμενων οργάνων (δυσκαταποσία, δύσπνοια), είτε βέβαια σε προληπτικό έλεγχο από τον ενδοκρινολόγο.
Πώς γίνεται η διάγνωση του θυρεοειδούς
Οι συνήθεις εξετάσεις που βοηθούν στην διάγνωση είναι:
- Μέτρηση TSH, T3, T4 και πιθανόν περισσότερες εξειδικευμένες εξετάσεις αίματος
- Υπέρηχος τραχήλου και σε εξαιρετικές ειδικές περιπτώσεις Μαγνητική ή Αξονική
- Σπινθηρογράφημα
- Κυτταρολογική εξέταση βιοψίας με βελόνη (FNA)
Ποιοι κινδυνεύουν περισσότερο
Οι όζοι του θυρεοειδούς, εμφανίζουν ένα βαθμό κληρονομικότητας, οπότε οι συγγενείς ατόμων που πάσχουν θα πρέπει να ελέγχονται. Σε ό,τι αφορά στις κακοήθειες του θυρεοειδούς, το ιστορικό ακτινοβολίας στην περιοχή του τραχήλου, αποτελεί παράγοντα κινδύνου. Επίσης, έλεγχος της θυρεοειδικής λειτουργίας πρέπει να γίνεται απαραιτήτως σε περίπτωση κύησης και διαταραχών ανάπτυξης των παιδιών.
Ποια είναι η θεραπεία
H θεραπεία του υποθυρεοειδισμού είναι η καθημερινή χορήγηση θυροξίνης και χρειάζεται τις ειδικές γνώσεις του ενδοκρινολόγου για την εξατομίκευση της δόσης, βάσει των αναγκών του οργανισμού.
Ο υπερθυρεοειδισμός αντιμετωπίζεται είτε συντηρητικά με φάρμακα, είτε με τη χρήση ραδιενεργού ιωδίου ή χειρουργικά. Η χειρουργική αντιμετώπιση προτείνεται στις περιπτώσεις μεγάλης βρογχοκήλης ή όζων που προκαλούν πιεστικά φαινόμενα και κυρίως όταν εγείρουν υποψία κακοήθειας.
Τα τελευταία χρόνια οι επεμβατικές τεχνικές αφαίρεσης του θυρεοειδούς έχουν εξελιχθεί πολύ και όταν πραγματοποιούνται από εξειδικευμένους χειρουργούς έχουν πολύ μικρό κίνδυνο επιπλοκών και γρήγορη μετεγχειρητική αποκατάσταση.
Σε κάθε περίπτωση, ο ενδοκρινολόγος είναι αυτός που έχει τις κατάλληλες γνώσεις για να καθοδηγήσει τη διερεύνηση και την αντιμετώπιση του θυρεοειδούς.
Πηγές:
American Thyroid Association
www.hygeia.gr