Γιατί έχει σημασία η καθημερινή φωτοπροστασία;
Η συνεχής έκθεση στον ήλιο προκαλεί φωτογήρανση – ρυτίδες, πανάδες, θαμπή επιδερμίδα. Πρόσφατη βιβλιογραφία δείχνει ότι αυτό οφείλεται όχι μόνο στην UV ακτινοβολία (UVB, UVA, UVA1), αλλά και στο ορατό φως και στην IR-A (κοντινή υπέρυθρη). Παράλληλα, το exposome (ρύπανση, κάπνισμα κ.ά.) επιταχύνει τις αλλαγές αυτές .
Τι λέει η επιστήμη;
Η επιστημονική έρευνα στον τομέα της δερματολογίας και της φωτοπροστασίας έχει εξελιχθεί σημαντικά τα τελευταία χρόνια, αποκαλύπτοντας πώς η πολύπλοκη αλληλεπίδραση διαφορετικών τύπων ακτινοβολίας και περιβαλλοντικών παραγόντων επηρεάζει την υγεία και τη γήρανση του δέρματος. Ας δούμε τα βασικά ευρήματα:
1. Ο ρόλος της ακτινοβολίας: UVB, UVA, UVA1, Ορατό Φως και IR-A
- UVB ακτινοβολία: Είναι η πιο έντονη σε σύντομο χρονικό διάστημα και ευθύνεται κυρίως για το ηλιακό έγκαυμα, καθώς και για τη βλάβη στο DNA των κυττάρων που μπορεί να οδηγήσει σε καρκίνο του δέρματος.
- UVA και UVA1 ακτινοβολία: Διαπερνούν βαθύτερα το δέρμα σε σχέση με την UVB και ευθύνονται κυρίως για τη φωτόγηρανση, δηλαδή τις ρυτίδες, τη χαλάρωση και τις δυσχρωμίες. Η UVA1, ειδικότερα, είναι πιο επίμονη και συνδέεται με τη δημιουργία ελεύθερων ριζών και οξειδωτικό στρες.
- Ορατό φως (visible light): Πρόσφατα έχει αναδειχθεί ως σημαντικός παράγοντας πρόκλησης φλεγμονής και υπερμελάγχρωσης, ειδικά σε σκουρόχρωμες επιδερμίδες. Το ορατό φως προκαλεί φωτοτοξικές αντιδράσεις που συμβάλλουν στη γήρανση του δέρματος.
- IR-A (κοντινή υπέρυθρη ακτινοβολία): Επηρεάζει τη σύνθεση κολλαγόνου και ελαστίνης, επιταχύνοντας την καταστροφή των δομικών πρωτεϊνών του δέρματος και αυξάνοντας το οξειδωτικό στρες.
2. Ευρέος Φάσματος Φωτοπροστασία: Απαραίτητη για την πρόληψη
Η συμβατική προστασία από το ηλιακό φως, που εστιάζει μόνο στην UVB και την UVA, δεν επαρκεί πλέον. Τα σύγχρονα αντηλιακά πρέπει να καλύπτουν ευρύ φάσμα ακτινοβολίας, δηλαδή UVB, UVA, UVA1, ορατό φως και IR-A, ώστε να μειώνουν ουσιαστικά τη βλάβη στο δέρμα.
Τα αντηλιακά με οξείδιο του σιδήρου ως φίλτρο είναι εξαιρετικά για την προστασία από το ορατό φως και την πρόληψη της υπερμελάγχρωσης, όπως το μελάσμα, ένα δύσκολο δερματολογικό πρόβλημα που εμφανίζεται κυρίως σε γυναίκες.
3. Η σημασία των αντιοξειδωτικών και των αντιγηραντικών δραστικών
Εκτός από την φυσική ακτινοπροστασία, η προσθήκη αντιοξειδωτικών συστατικών στα αντηλιακά έχει αποδειχθεί κρίσιμη για την αντιμετώπιση του οξειδωτικού στρες που προκαλείται από την έκθεση στον ήλιο και στην ατμοσφαιρική ρύπανση. Τα αντιοξειδωτικά, όπως η βιταμίνη C, η βιταμίνη Ε, το πράσινο τσάι και το συνένζυμο Q10, δρουν ως “ασπίδα” ενάντια στις ελεύθερες ρίζες που βλάπτουν τα κύτταρα του δέρματος.
Παράλληλα, τα αντιγηραντικά ενεργά συστατικά (π.χ. ρετινόλες, πεπτίδια) βοηθούν στην αναδόμηση του δερματικού ιστού, μειώνοντας ρυτίδες και δυσχρωμίες που σχετίζονται με τη φωτογήρανση.
4. Ασφάλεια χρήσης και βιταμίνη D
Ένα συχνό ερώτημα είναι αν η καθημερινή χρήση αντηλιακού μπορεί να επηρεάσει τη σύνθεση της βιταμίνης D. Σύμφωνα με τις μελέτες, η σωστή χρήση του αντηλιακού δεν εμποδίζει σημαντικά τον σχηματισμό της βιταμίνης D, ειδικά όταν η έκθεση στον ήλιο είναι μέτρια και τα αντηλιακά εφαρμόζονται σωστά. Επιπλέον, η πρόσληψη βιταμίνης D μπορεί να καλυφθεί και μέσω της διατροφής ή συμπληρωμάτων, χωρίς να θυσιάζεται η προστασία του δέρματος.
Πρακτικές συμβουλές για καθημερινή χρήση
- Επίπεδο προστασίας: Προτιμήστε SPF 30+ και βαθέος φάσματος UVA-PF.
- Ορθή ποσότητα: Εφαρμόστε περίπου δύο δάχτυλα σε πρόσωπο και λαιμό.
- Συχνές επαναλήψεις: Ιδιαίτερα μετά από υπαίθριες δραστηριότητες ή εφίδρωση.
- Επικαλυπτικές μέθοδοι: Καπέλο, γυαλιά ηλίου, ρούχα με UV προστασία.
- Κάλυψη των «ξεχασμένων» σημείων: Π.χ. βλέφαρα, αυτιά, άκρα.
Ο κόσμος γύρω μας – ορατή απειλή
Το ορατό φως και η IR-A ευθύνονται για το 80–90% της φωτόβλαβης της επιδερμίδας . Επίσης, η ατμοσφαιρική ρύπανση παράγει ελεύθερες ρίζες, προσθέτοντας επιπλέον stress στο δέρμα .
Συμπέρασμα για την καθημερινή ρουτίνα
Η τακτική χρήση αντηλιακού ευρέος φάσματος που περιέχει αντιοξειδωτικά, αντιγηραντικά ενεργά και πιγμέντα είναι ο πιο αποτελεσματικός τρόπος να προλάβετε τη φωτόγηρανση, χωρίς επιβαρύνσεις στην υγεία ή τη βιταμίνη D.
📖 Θέλεις να διαβάσεις ολόκληρη τη μελέτη; Δες την εδώ