Τι είναι και πώς παράγεται
Η Βιταμίνη D είναι μια λιποδιαλυτή βιταμίνη με σημαντικές δράσεις σε πολλαπλά επίπεδα του ανθρώπινου οργανισμού. Παράγεται μέσω της έκθεσης του δέρματος στην ηλιακή υπεριώδη ακτινοβολία UV και ελάχιστα με την λήψη ορισμένων τροφών πλούσιες σε βιταμίνη D.
Όπως εξηγεί ο Ιωάννης Παπαθεοδώρου, Παθολόγος (www.drpapatheodorou.gr) “στην πραγματικότητα η Βιταμίνη D είναι μια ορμόνη που αλληλοεπιδρά με περισσότερα από 2.500 γονίδια στο ανθρώπινο σώμα”.
Σήμερα η ανεπάρκεια από Βιταμίνη D έχει λάβει διαστάσεις επιδημίας καθώς περίπου ένα δισεκατομμύρια άνθρωποι παγκοσμίως έχουν ανεπάρκεια βιταμίνης D με επιπτώσεις στην υγεία και στην ποιότητα της ζωής τους ενώ και στην Ελλάδα το 70-75% του πληθυσμού έχει ανεπάρκεια βιταμίνης D. Η ανεπάρκεια αφορά όλες τις ηλικίες αλλά τα ποσοστά ανεβαίνουν αρκετά στους ηλικιωμένους.
Τα οφέλη από τη Βιταμίνη D
Η βιταμίνη D σύμφωνα με τον ευρωπαϊκό κανονισμό 432/2012 συμβάλει:
- Στην φυσιολογική απορρόφηση/χρησιμοποίηση του ασβεστίου και του φωσφόρου
- Στην διατήρηση των φυσιολογικών επιπέδων ασβεστίου στο αίμα (μέσω μια ορμόνης, της παραθορμόνης)
- Στην διατήρηση της φυσιολογικής κατάστασης των οστών και των δοντιών
- Στην διατήρηση της φυσιολογικής λειτουργίας των μυών
- Στην κυτταρική διαίρεση και ανάπτυξη των κυττάρων όπου παίζει σημαντικό ρόλο
- Στην καλή ρύθμιση και ενδυνάμωση του ανοσοποιητικού και στην μείωση των φλεγμονών
- Στην έκκριση ινσουλίνης και στην καλή ρύθμιση του σακχάρου
Παθήσεις από έλλειψη Βιταμίνης D
- Με εμφάνιση οστεοπόρωσης (σε ενήλικες), ραχίτιδας (σε παιδιά)
- Με εκδήλωση αυτοάνοσων νοσημάτων (πχ. Ρευματοειδούς αρθρίτιδας, φλεγμονώδους νόσου του εντέρου, ψωριασικής αρθρίτιδας)
- Με εμφάνιση σακχαρώδους διαβήτη, αντίστασης στην ινσουλίνη, μεταβολικού συνδρόμου
- Με εκδήλωση κακοηθειών (πχ εντέρου, ενδομητρίου, δέρματος, παγκρέατος, προστάτου κ.α.)
- Με εμφάνιση καρδιαγγειακών νοσημάτων
- Με εμφάνιση άνοιας, σκλήρυνσης κατά πλάκας, νόσου Parkinson
Ποιοι διατρέχουν κίνδυνο από την έλλειψη της βιταμίνης D
- Άτομα με περιορισμένη έκθεση στο φως του ήλιου
- Άτομα με σκουρόχρωμο δέρμα
- Βρέφη που θηλάζουν και παιδιά στην ανάπτυξη
- Μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες
- Άτομα > 50 ετών, επειδή η ικανότητα σύνθεσης της βιταμίνης D μειώνεται με την ηλικία
- Άτομα με δυσαπορρόφηση ( κοιλιοκάκη, ν.Crohn, κυστική ίνωση)
- Άτομα με ηπατικές και νεφρικές παθήσεις
- Άτομα με υποπαραθυρεοειδισμό
- Άτομα παχύσαρκα
- Άτομα που ζουν στο βόρειο ημισφαίριο
Πηγές βιταμίνης D
Οι ημερήσιες ανάγκες κυμαίνονται από 25 έως 50 μg ημερησίως (1000 – 2000 ΙU). Όπως είπαμε ο οργανισμός συνθέτει το 90% της βιταμίνης μέσω της υπεριώδους ακτινοβολίας και μόνο το 10% μέσω των τροφών ( λιπαρά ψάρια, συκώτι, κρόκος αυγού και εμπλουτισμένα τρόφιμα με βιταμίνη D όπως χυμός πορτοκαλιού, γάλα, δημητριακά κ.α.)
Ο πιο φυσικός και αποδοτικός τρόπος αποθήκευσης βιταμίνης D είναι η έκθεση στον ήλιο το καλοκαίρι (η έκθεση 15 – 20 λεπτά στον ήλιο μεταξύ 10:00 – 14:00 χωρίς την χρήση αντηλιακών στο σώμα, τρεις φορές εβδομαδιαίως, αποθηκεύει 10.000 – 20.000 ΙU βιταμίνης D) – προσοχή όμως όχι στην υπερβολική έκθεση στον ήλιο (κίνδυνος καρκίνου του δέρματος).
Συμπληρώματα διατροφής & Βιταμίνη D
Αφενός η έκθεση σε υπεριώδη ακτινοβολία δεν είναι πάντα εφικτή και αφετέρου οι προσλαμβανόμενες ποσότητες από τις τροφές εμπλουτισμένες ή μη είναι ανεπαρκείς να καλύψει τις ανεπάρκειες της βιταμίνης D. Για το λόγο αυτό, προτείνουμε τη λήψη συμπληρωμάτων σε δοσολογίες ανάλογα με την μέτρηση των επιπέδων βιταμίνης D, την ηλικία και το αίτιο που προκάλεσε την ανεπάρκεια.
Προληπτικά συστήνουμε τη λήψη 400 – 1000 IU (παιδιά) και 1000 – 2000 IU (ενήλικες) αν και πρόσφατα στις Η.Π.Α. οι συστάσεις προτείνουν τον διπλασιασμό της δοσολογίας. Καλό είναι να αποφεύγουμε τη συγχορήγηση σκευασμάτων βιταμίνης Α, ενώ προτείνουμε τη συγχορήγηση και μαγνησίου, καθώς αυξάνει την πρόσληψη βιταμίνης D.
Τέλος καλό είναι για τις γυναίκες τα επίπεδα της βιταμίνης D3 να τα παρακολουθούμε συνδυαστικά με τα επίπεδα της παραθορμόνης (PTH) και του ασβεστίου (Ca).
Για περισσότερες πληροφορίες μπορείτε να επικοινωνήσετε με τον γιατρό: www.bookadoc.gr/divisions/παπαθεοδώρου-ιωάννης/