Τι είναι η αρτηριακή υπέρταση
Η αρτηριακή υπέρταση είναι μία χρόνια πάθηση κατά την οποία η πίεση στις αρτηρίες είναι αυξημένη. Επηρεάζει συνήθως τους ενήλικες, ωστόσο σε ορισμένες περιπτώσεις είναι να δυνατό να διαγνωσθούν με υπέρταση ακόμη και μικρά παιδιά. Ως υπερτασικός ορίζεται κάποιος όταν η συστολική πίεση, δηλαδή η “μεγάλη” είναι πάνω από 140mmHg και η διαστολική πίεση, δηλαδή η “μικρή” είναι από 90mmHg και πάνω. Γενικότερα, η πίεση του αίματος θεωρείται ιδανική όταν η συστολική είναι 120 mmHg και η διαστολική 70mmHg.
Η υπέρταση ευθύνεται για το 50% του συνόλου των θανάτων από αγγειακά εγκεφαλικά επεισόδια και καρδιοπάθειες, σε παγκόσμιο επίπεδο. Εάν παραμείνει αρρύθμιστη, η υπέρταση μπορεί να προκαλέσει καρδιακές αρρυθμίες, καρδιακή ανεπάρκεια και ακόμα και απώλεια όρασης.
Πόσο συχνή είναι
Ένας στους τρεις ενήλικες παγκοσμίως εμφανίζει υπέρταση, οπότε έχει αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης επιπλοκών όπως η στεφανιαία νόσος και τα εμφράγματα, τα αγγειακά εγκεφαλικά επεισόδια και η νεφρική ανεπάρκεια. Στη χώρα μας, το ποσοστό του πληθυσμού που πάσχει από αρτηριακή υπέρταση είναι κατά μέσο όρο 20%. Το ποσοστό των ανδρών στο γενικό πληθυσμό είναι 17,71% και των γυναικών 22,49%, σύμφωνα με έκθεση της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής (2012). Η πιθανότητα εμφάνισης της αρτηριακής υπέρτασης αυξάνει με την ηλικία. Στους ηλικιωμένους άνω των 65 ετών η υπέρταση αγγίζει σε ποσοστό το 50% του πληθυσμού αυτού.
Πού οφείλεται
Στο 95% των περιπτώσεων η αρτηριακή υπέρταση οφείλεται σε ιδιοπαθή αίτια, δηλαδή σε κληρονομικά αίτια, παχυσαρκία, μακροχρόνια αυξημένη πρόσληψη αλατιού, καθιστική ζωή, κλπ. Συνήθως εμφανίζεται μετά την ηλικία των 30 ετών. Στις υπόλοιπες περιπτώσεις, η αρτηριακή υπέρταση οφείλεται σε κάποιο άλλο νόσημα (δευτεροπαθής), το οποίο όταν αντιμετωπιστεί επιτυχώς θεραπεύει και την ίδια. Τέτοια νοσήματα που προκαλούν δευτεροπαθή υπέρταση είναι η χρόνια νεφροπάθεια, η άπνοια κατά τον ύπνο, η στένωση νεφρικών αρτηριών αλλά και νοσήματα των επινεφριδίων, κοκ.
Διάγνωση και εξετάσεις
Η επίσκεψη στο ιατρείο περιλαμβάνει την κλινική εξέταση και την καταγραφή του πλήρους ιστορικού του ασθενή, καθώς επίσης και τη διερεύνηση άλλων παθήσεων που τυχόν υπάρχουν μέσω εργαστηριακού ελέγχου. Ο εργαστηριακός έλεγχος περιλαμβάνει μέτρηση των ηλεκτρολυτών και έλεγχο της νεφρικής λειτουργίας, εξετάσεις αίματος και ούρων ως και απεικονιστικές εξετάσεις, προκειμένου να διαπιστωθεί εάν πρόκειται για πρωτοπαθή ή δευτεροπαθή υπέρταση. Συνήθως η διάγνωση γίνεται μέσω μετρήσεων από το γιατρό με τον ασθενή σε καθιστή θέση.
Πώς προλαμβάνεται ή θεραπεύεται η υπέρταση
Η υπέρταση πολύ συχνά δεν προκαλεί κανένα σύμπτωμα και για το λόγο αυτό συνήθως διαγιγνώσκεται καθυστερημένα, ή όταν έχουν ήδη συμβεί κάποιες επιπλοκές, γι’ αυτό και η υπέρταση χαρακτηρίζεται από τον ιατρικό κόσμο ως «silent killer» (:σιωπηλός δολοφόνος). Μπορεί ενίοτε ο ασθενής να αναφέρει συμπτώματα όπως ζάλη, κεφαλαλγία, ή ρινορραγίες, τα οποία όμως δεν αποδίδονται στην αρτηριακή υπέρταση γενικότερα. Μέχρι σήμερα υπάρχουν ενθαρρυντικά αποτελέσματα σχετικά με την αξία της πρόληψης στην εμφάνιση της υπέρτασης, μέσω της αποφυγής επιβαρυντικών παραγόντων κινδύνου και με την υιοθέτηση υγιεινής διατροφής και άσκησης.
Πρώιμη διάγνωση και θεραπεία
Η τακτική μέτρηση της αρτηριακής πίεσης στους ενήλικες μπορεί να οδηγήσει στην πρώιμη διάγνωση και την έγκαιρη θεραπεία της υπερτασικής νόσου. Αυτό έχει ιδιαίτερη αξία, ειδικά σε άτομα που ανήκουν σε ομάδες υψηλού κινδύνου, στα οποία ανευρίσκονται πολλαπλοί παράγοντες κινδύνου εμφάνισης καρδιαγγειακής νόσου (άτομα με κληρονομικότητα, υπέρβαροι ασθενείς, καπνιστές, άτομα με αυξημένα λιπίδια αίματος). Η ύπαρξη πολλαπλών αντιυπερτασικών φαρμάκων και η αποτελεσματική ρύθμιση της αρτηριακής υπέρτασης σε φυσιολογικά επίπεδα, μειώνουν τον κίνδυνο για αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο κατά περίπου 40%, για στεφανιαία νόσο κατά περίπου 25% και για καρδιακή ανεπάρκεια κατά 50%.
ΘΥΜΗΘΕΙΤΕ: Ο στόχος της αντιυπερτασικής θεραπείας δεν είναι απλά η χορήγηση φαρμάκων, αλλά η επίτευξη άριστης ρύθμισης της πίεσης ώστε να εξασφαλιστεί η μέγιστη δυνατή προστασία. Ανεπαρκής ρύθμιση συνεπάγεται μικρότερη προστασία.
Υπέρταση και πρόληψη
Η αλλαγή του τρόπου ζωής μπορεί να μειώσει την υψηλή αρτηριακή πίεση όσο ένα αντιυπερτασικό φάρμακο. Ο κίνδυνος να εμφανιστεί υπέρταση είναι πολύ μικρότερος, όταν υιοθετούμε τις παρακάτω συμπεριφορές:
- Μειώνουμε την πρόσληψη αλατιού
- Ακολουθούμε μια ισορροπημένη διατροφή, πλούσια σε φρούτα και λαχανικά
- Αποφεύγουμε την κατάχρηση αλκοόλ
- Διατηρούμε φυσιολογικό σωματικό βάρος
- Ασκούμαστε τουλάχιστον δύο- τρεις φορές την εβδομάδα
- Διακόπτουμε ή έστω ελαττώνουμε το κάπνισμα
- Αποβάλλουμε όσο μπορούμε το άγχος
Υπέρταση και κορωνοϊός
Κατά τη διάρκεια της πανδημίας διατυπώθηκε η άποψη ότι η λοίμωξη από τον κορωνοϊό σχετίζεται με την υπέρταση και μάλιστα με τη λήψη συγκεκριμένων φαρμάκων για αυτήν. Σύμφωνα με δήλωση της Ευρωπαϊκής Εταιρείας Υπέρτασης μέχρι στιγμής δεν υπάρχει σαφής ένδειξη ότι η υπέρταση σχετίζεται με αυξημένο κίνδυνο λοίμωξης από κορωνοϊό. Παρόμοια δήλωση έκαναν και οι: American Heart Association, Heart Failure Society of America, και American College of Cardiology. Ωστόσο, η υπέρταση ως υποκείμενο νόσημα πέρασε σε δεύτερη μοίρα, με αποτέλεσμα πολλά άτομα να χάσουν το πλεονέκτημα της πρόληψης, αυξάνοντας τον κίνδυνο για τις σοβαρές επιπλοκές που εκτέθηκαν παραπάνω, επιπλοκές που αυτόματα κατατάσσουν τους πάσχοντες στις ομάδες υψηλού κινδύνου (όπως τις έχει ορίσει το Υπουργείο Υγείας). Επομένως, η όποια θεραπεία ακολουθείται για την υπέρταση θα πρέπει να εφαρμόζεται σύμφωνα με τις οδηγίες της Ευρωπαϊκής Εταιρείας Υπέρτασης (2018), χωρίς να αλλάξει τίποτε στη θεραπεία της, λόγω του κορωνοϊού.
Πηγές:
- https://eody.gov.gr/disease/artiriaki-ypertasi/
- https://el.wikipedia.org/